Synagoge

De Tilburgse synagoge is gebouwd in 1874 naar een ontwerp van architect J.B. Fremau. Oosterse motieven, gebaseerd op synagogen in Berlijn en Dresden, zijn verwerkt in de ornamentiek. Het gebouw is redelijk uniek in Nederland en een rijksmonument.

De eenlaagse synagoge staat haaks op de straat, heeft een rechthoekige plattegrond en een met leien gedekt zadeldak. De symmetrische straatgevel heeft een indeling met drie vensterassen en wordt geflankeerd door getoogde houten inrijpoorten. Opvallend is de voorgevel met rijke baksteenplastiek. Deze wordt voortgezet in de gekanteelde topgevel met vijf pinakels ter bekroning. Bijzonder zijn ook de hoge vensters in de zijgevel die afgesloten worden door spitse hoefijzerbogen, gecombineerd met accoladeboogbeëindiging. Het rituele bad (mikwe) in een aanbouw aan de linkerzijde is bewaard gebleven.

In de negentiende eeuw groeide de Joodse gemeenschap in Tilburg en daarom werd de kleine ruimte aan de Zomerstraat vervangen door dit pand. De synagoge is tot 1940 in gebruik geweest. In de oorlog is ze door de nazi’s beklad en is de inventaris vernield. Na de oorlog is ze in gebruik geweest als gymzaal en opslagplaats. In 1949 werd het pand weer een Joods-Orthodoxe synagoge. In 1976 kwam het in handen van de gemeente. Sinds 1998 is er, na een grondige renovatie, de Liberaal Joodse Gemeente Brabant gehuisvest.

Over het monument

Willem II-straat 20
5038 BG  Tilburg